เมื่อวันที่ 4-6  มิถุนายน 2568   ดร. ศรัณย์ โปษยะจินดา ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติให้การต้อนรับ นางโชติกา วรรณบุรี ผู้อำนวยการสำนักมาตรฐานการศึกษาและพัฒนาการเรียนรู้  ผศ. ดร. พิพัฒน์ กระแจะจันทร์ อาจารย์สาขาประวัติศาสตร์ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และคณะ ในการเก็บข้อมูลการจัดทำแนวทางการบูรณาการองค์ความรู้วิชาประวัติศาสตร์กับวิชาอื่น ๆ รวมถึงพัฒนาเนื้อหาประวัติศาสตร์แบบพหุวัฒนธรรมให้สอดคล้องกับบริบทพื้นที่ ณ สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (NARIT) ณ จังหวัดเชียงใหม่

ดร. ศรัณย์ ได้ให้ความรู้เรื่องหมู่ดาวจากท้องฟ้าจำลอง และ อ.อรพิน ริยาพร้าว ผู้เชี่ยวชาญด้านประวัติศาสตร์และมรดกทางดาราศาสตร์ กล่าวว่า โบราณดาราศาสตร์ เป็นการนำความรู้ทางโบราณวิทยามาเชื่อมโยงกับดาราศาสตร์ ความรู้ในแขนงนี้ ต้องมีความรู้ด้านตำแหน่งของดวงดาว การคำนวณดวงดาว วิถีชีวิตของคนในอดีตทั้งความเชื่อ ประเพณี สังคมประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม ศิลปกรรม สถาปัตยกรรม มีการนำความรู้ด้านคณิตศาสตร์และกระบวนการทางวิทยาศาสตร์มาเชื่อมโยงในการศึกษาประวัติศาสตร์

การคำนวณและการวางผัง วางทิศของศาสนสถาน เช่น วัด เจดีย์ ในสมัยโบราณที่เชื่อมโยงกับฤกษ์และดวงดาว โดยฤกษ์ทั้งหมดมี 27 ฤกษ์ ฤกษ์ดีที่นิยมใช้วางผัง คือ “จิตตรา” ตัวอย่างวัดที่ได้ใช้ได้ฤกษ์นี้แก่ พระปฐมเจดีย์ จังหวัดนครปฐม วัดพระมหาธาตุ จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นต้น  “วิสาขะ” ตัวอย่างวัดที่ใช้ฤกษ์นี้ เช่น วัดพระธาตุดอยสุเทพ จังหวัดเชียงใหม่ วัดพระธาตุหริภุญชัย จังหวัดลำพูน เป็นต้น การทำความเข้าใจกับศาสตร์นี้จะช่วยให้มีความเข้าใจเกี่ยวกับความคิด ความเชื่อ การบูชาที่แตกต่างของโบราณสถาน ซึ่งบางครั้งเป็นที่มาของประเพณีต่าง ๆ ของคนสมัยโบราณมากขึ้นด้วย

จากนั้น ผศ.ดร. พิพัฒน์ นำทีมสกศ. ศึกษาเรียนรู้ประวัติความเป็นมา สถาปัตยกรรม ความคิดความเชื่อของคนล้านนา ณ วัดพระธาตุดอยสุเทพราชวรวิหาร วัดคู่บ้านคู่เมืองของคนเชียงใหม่ และเรียนรู้ประวัติศาสตร์ความเป็นมาของจังหวัดเชียงใหม่ ณ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติเชียงใหม่ ตลอดจนชมตัวอย่างการขุดค้นโบราณสถาน (ร้าง) หน้าวัดอุโมงค์ (สวนพุทธธรรม) ซึ่งอาจารย์เป็นหนึ่งในผู้ขุดค้นโบราณสถานแห่งนี้ การรับชมตัวอย่างการบูรณาการวิชาประวัติศาสตร์กับคณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์และศิลปะ ณ วัดอุโมงค์ (สวนพุทธธรรม) เช่น วิชาการคณิตศาสตร์ การวัดความสูงของเจดีย์ วิชาวิทยาศาสตร์ การนำกระบวนการทางวิทยาศาสตร์มาทดลองจนทำให้ทราบว่าสีที่แท้จริงในการเขียนภาพของวัดอุโมงค์เป็นสีอะไร  วิธีการสร้างความสมดุลของอุโมงค์ ที่แม้จะผ่านมาแล้วถึง 700 ปี แต่ยังแข็งแรง  วิชาศิลปะ เช่น ที่มาของสี วัสดุที่นำมาใช้ ลวดลายจิตรกรรมที่วาด เป็นต้น

สกศ. จะรวบรวมข้อมูลจากการลงพื้นที่ครั้งนี้ไปจัดทำแนวทางการจัดการเรียนรู้บูรณาการวิชาประวัติศาสตร์ร่วมกับวิชาอื่น การต่อยอดความรู้และเชื่อมโยงคุณค่าทางประวัติศาสตร์สู่การอนุรักษ์และสร้างรายได้ เพื่อให้การเรียนประวัติศาสตร์ไม่ใช่เรื่องที่เข้าถึงยาก ผู้เรียนเห็นคุณค่า สามารถเชื่อมโยงกับยุคสมัยใหม่ ส่งเสริมให้เกิดภาคภูมิใจกับมรดกทางวัฒนธรรมท้องถิ่นและของประเทศไทย